Marihuana i haszysz

Z niektórych odmian konopi (Cannabis sativa) otrzymuje się produkty zawierające substancje psychoaktywne. Należą one do grupy kanabinoidów. Marihuana i haszysz są to najbardziej rozpowszechnione, a tym samym najczęściej stosowane nielegalne substancje w Polsce i na świecie – dwóch na 10 Europejczyków zapaliło marihuanę co najmniej raz w życiu.

Opis

Substancje, zawarte w konopi, które czynią rośliny przedmiot aż takiego zainteresowania nazywane są kannabinoidami. Jest ich aż 60, ale najważniejszy z nich to Δ9-tetrahydrokanabinol (THC), którego stężenie decyduje o psychoaktywnej sile preparatów konopi.
W niektórych krajach niewielkie, przydomowe uprawy konopi nie są penalizowane przez prawo, a detaliczny handel marihuaną jest tolerowany. Przez wiele lat przykładem było ustawodawstwo holenderskie. Liczba krajów dopuszczających indywidualny obrót marihuaną ciągle rośnie. Co ciekawe, coraz więcej stanów USA znosi restrykcje wobec rekreacyjnego używania marihuany. Powodem łagodzenia podejścia jest przekonanie o relatywnie małej jej szkodliwości zdrowotnej i społecznej. Polskie ustawodawstwo nie jest w tej mierze aż tak progresywne i traktuje marihuanę na równi z innymi nielegalnymi narkotykami.

Zastosowanie medyczne

Dowiedziono, że marihuana skutecznie łagodzi nudności wywoływane przez chemioterapię nowotworów, powoduje wzrost apetytu u pacjentów z AIDS i zmniejsza ciśnienie wewnątrz gałki ocznej u ludzi chorujących na jaskrę. Istnieją też znaczące dowody na to, że marihuana zmniejsza tendencję do drgawek u pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi (ma to szczególne znaczenie w terapii padaczki lekoopornej), pomaga chorym na stwardnienie rozsiane, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie.
Chorzy, co prawda mają możliwość leczenia syntetycznym THC, ale dla wielu pacjentów leki te nie są tak skuteczne jak marihuana. Skarżą się także na nieprzyjemne skutki uboczne.

Działanie

Marihuana jest trudnym do sklasyfikowania narkotykiem. Zazwyczaj wprowadza w stan relaksu, ale może też prowadzić do nieprzyjemnego napięcia. W zależności od dawki, etapu działania i warunków, w których jest przyjmowana – może uspokajać, pobudzać, a nawet działać nieznacznie halucynogennie.
Po zażyciu marihuany najczęściej pojawia się:

• uczucie odprężenia
• podwyższenie wrażliwości zmysłów
• zmiana poczucia mijającego czasu

Podobnie jak alkoholu, ludzie używają marihuany na ogół w sytuacjach towarzyskich, ponieważ nawet banalne rozmowy przyciągają uwagę i wywołują wesołość.
Zmian fizjologicznych nie ma zbyt wiele. Niektórymi z nich są:

• zaczerwienienie oczu
• suchość w ustach
• rozszerzenie oskrzeli i naczyń krwionośnych
• przyspieszenie tętna
• czasem niewielki wzrost ciśnienia.

Nie następuje rozszerzenie źrenic, ale intensywnie oświetlenie nie jest przyjemne dla osoby odurzonej marihuaną. Mimo, że działanie marihuany wywołuje poważne zmiany w organizmie palacza (działa na wiele różnych struktur w mózgu) – rzadko pojawiają się takie, które mają ważne znaczenie kliniczne

Formy występowania i sposoby przyjmowania

• marihuana – susz z liści i kwiatostanów konopi
• haszysz – odpowiednio spreparowana żywica krzewu konopi
• olej haszyszowy – żywica konopi rozpuszczana np. eterem

Najczęściej stosowaną formą przyjmowania marihuany jest jej palenie ze skrętów, fifek, fajek, fajek wodnych (zwanych bongo) i całej gamy wymyślnych przyrządów do palenia, itp.). Przyjęta w ten sposób marihuana zaczyna działać po kilku minutach i odurzenie trwa ok. 2 do 3 godzin.

Rzadziej stosowaną metodą jest przyjmowanie marihuany drogą pokarmową. Chodzi o tzw. space cake („kosmiczne ciastko”), a szerzej – żywność z dodatkiem marihuany poddanej obróbce cieplnej. Działanie tak przygotowanego narkotyku zaczyna być odczuwane po kilkudziesięciu minutach i może potrwać 5-6 godzin, a nawet dłużej.

Właściwości uzależniające

Uzależnienie psychiczne. Może występować po pewnym czasie przyjmowania.
Uzależnienie fizyczne. Brak
Objawy odstawienia wiązać się mogą przede wszystkim z dyskomfortem psychicznym i mieć znacznie łagodniejszy i mniej wyraźny przebieg niż w przypadku odstawienia większości innych narkotyków czy alkoholu. Do objawów ewentualnego zespołu odstawienia należą drażliwość i niepokój. Czasem mogą temu towarzyszyć objawy fizyczne, przeważnie w postaci zaburzeń snu. Stany te odnotowywane są w powiązaniu z długotrwałym i regularnym używaniem wysokich dawek marihuany.
Tolerancja. W wyniku regularnego używania powstaje tolerancja odwrotna. Oznacza to, że dochodzi do specyficznej nadwrażliwości na ten środek. Niektórzy badacze uważają jednak, że jest to po prostu związane z tym, że osoby częściej palące marihuanę łatwiej identyfikują objawy jej działania.

Zewnętrzne oznaki użycia

zachowanie

• przesadna gadatliwość (a czasem na odwrót – wyłączanie się z rozmowy)
• wesołkowatość, czasem przesadna teatralność wypowiadania się
• zaburzenia orientacji przestrzennej
• ogólne podniecenie i nadczynność psychoruchowa
• wypowiedzi oderwane od kontekstu (częste dygresje)
• niezborność ruchowa (np. potykanie się)

THC zaburzając produkcję niektórych hormonów wprowadza organizm w stan, kiedy to po kilku godzinach od zapalenia marihuany, przychodzi ogromny apetyt i niepohamowana chęć jedzenia (tzw. gastrofaza).
wygląd

• zaczerwienienie białek oczu

Przedawkowanie

Przy dużych dawkach mogą być odczuwane stany:

• nierealności
• depersonalizacji
• zagubienia i bezradności
• silnego lęku i zdenerwowana
• paniki

Nawet mimo świadomości źródła problemów będą problemy z opanowaniem tych stanów.

Niebezpieczeństwa

Zespół amotywacyjny – stan związany z regularnym i długotrwałym przyjmowaniem dużych dawek marihuany. Charakteryzuje się on spadkiem energii i apatią (choć trzeba przyznać, że człowiek będący często pod wpływem narkotyków – bez względu na to jakich – ma niewielkie szanse na bycie produktywnym).
Działanie THC na różne struktury mózgu, a przede wszystkim na hipokamp osłabia pamięć krótkotrwałą. Stan odurzenia marihuaną nie pozwala na efektywną naukę i przyswajanie nowych informacji.
Odurzenie marihuaną, w związku z oddziaływaniem na korę czołową, wpływa na osłabienie pamięci operacyjnej, co także rozwiązywanie zadań złożonych będąc pod wpływem tego środka.
Używanie marihuany i zaburzenia psychiczne. Osoby z poważnymi problemami psychicznymi częściej sięgają po środki zmieniające świadomość, również po marihuanę. Związane jest to z samoleczeniem, które ma na celu łagodzenie dyskomfortu psychicznego wywołanego chorobą. Naukowcy sugerują jednak, że zaburzenia psychiczne (których objawy są „leczone” marihuaną) jednocześnie są w ten sposób zaostrzane. Rozwój psychozy funkcjonalnej (czegoś w rodzaju paranoi) czy rozwój schizofrenii mogą być przyspieszane przez używanie marihuany.
Regularne palenie marihuany (zwłaszcza mieszanej z tytoniem) upośledza funkcjonowanie dużych dróg oddechowych i prawdopodobnie wywołuje objawy chronicznego bronchitu w postaci kaszlu, odkrztuszania plwociny oraz krótkiego oddechu. Dym z marihuany upośledza funkcje makrofagów w płucach, które stanowią pierwszą linię obrony w płucach człowieka chroniąc w dużym stopniu przed wdychanymi szkodliwymi substancjami. Szkodliwy wpływ marihuany na układ oddechowy ogranicza się do palenia, jako sposobu jej przyjmowania.
Jako że działanie marihuany przyjętej drogą pokarmową ma duże opóźnienie w porównaniu z jej paleniem – pewnym problemem jest przyjmowanie zbyt wysokich dawek, a potem mniejsze możliwości kontrolowania swoich zachowań.

Mity na temat marihuany

Nie ma chyba na świecie żadnej innej substancji psychoaktywnej, wokół której wyrosłoby tak wiele negatywnych mitów, jak wokół marihuany.

• Eskalacja używania silniejszych środków odurzających. Jak wykazują badania – jeśli już, to ma to związek z nawiązywaniem kontaktów z osobami, które mogą dostarczać również innych, groźniejszych substancji (np. dilerów sprzedających różne narkotyki).
• Powodowanie zachowań agresywnych i sprzyjanie przestępczości. Osoba odurzona marihuaną zazwyczaj jest spokojna i zrelaksowana. jeśli nie jest – to raczej odczuwa strach niż agresję. Czasem może być pobudzona, ale ten stan niewiele ma wspólnego z agresją, czy używaniem przemocy.
• Obecna marihuana pochodzi z genetycznie zmodyfikowanych konopi. Hodowane obecnie konopie rzeczywiście mają wyższe stężenia THC, jak również zawierają inne proporcje różnych kannabinoidów (np. niższą zawartość działającego przeciwpsychotycznie CBD). Dzieje się to jednak na skutek prowadzenia wieloletniej selekcji roślin, a nie modyfikacji genetycznych.