Grzyby halucynogenne

Grzyby halucynogenne to rośliny o działaniu psychodelicznym, stosowane w historii w plemiennych rytuałach i transach szamańskich. Obecnie popularne wśród użytkowników rekreacyjnych, poszukujących doznań mistycznych itp.

Opis

Spośród pięciu tysięcy odmian grzybów znanych przez człowieka – około 80 posiada właściwości psychoaktywne. Spotykane są one niemalże pod każdą szerokością geograficzną. W celu odurzenia najczęściej stosowane są grzyby z gatunku psylocyble, zawierające psylocybinę i psylocynę oraz muchomor czerwony (amanita muscaria), zawierający muscinol.
Substancje zawarte w tych grzybach nie są stosowane w medycynie, chociaż były one wykorzystywane w medycynie ludowej. Jednak ich konsumpcja miała przez wieki głównie związek z rytuałami i obrzędami religijnymi niektórych wierzeń.

Gatunki

Grzyby z rodziny psylocyble

Te małe grzybki zawierające psylocybinę i psylocynę są najbardziej rozpowszechnione na całym świecie. Istnieje wiele gatunków tych grzybów, zawierających te same substancje psychoaktywne w różnym stężeniu i posiadające podobne właściwości. Najpowszechniej występują w Ameryce Północnej. W Europie, w warunkach naturalnych rośnie łysiczka lancetowata (psylocyble semilanceata).

Muchomór czerwony

Fly agaric (amanita muscaria) zawiera kilka substancji psychoaktywnych (m.in. kwas ibotenowy, muskazon i muscinol), z których przede wszystkim kwas ibotenowy oraz jego pochodna muscinol decyduje o psychodelicznych właściwościach grzyba.
Muchomor czerwony jest niejadalnym grzybem (z uwagi na właściwości toksyczne) rozpowszechnionym w całej strefie umiarkowanej. Jednak w niektórych rejonach dalekiej północy, a w szczególności na Syberii, był wysoko ceniony właśnie ze względu na swoje właściwości psychoaktywne.
Działanie grzybów halucynogennych
Przebieg odurzenia zdeterminowany jest wieloma czynnikami związanymi ze stanem osoby, jej nastawieniem i otoczeniem. Ogólnie rzecz biorąc, w małych dawkach grzyby halucynogenne powodują zmiany percepcji i zniekształcenia sensoryczne. W większych mogą powodować nie zawsze przyjemne stany emocjonalne, zagubienie i lęk.
Początek odurzenia grzybami daje o sobie znać mdłościami, bólami brzucha, zawrotami głowy, a także strachem. Wystąpić też mogą zaburzenia motoryki, nieskoordynowane ruchy, sztywność stawów i drętwienie stóp. Po około godzinie nieprzyjemne efekty ustępują i pojawiają się halucynacje:

• poprawa humoru i nastroju
• zwiększenie wrażliwości słuchowej
• zamazane widzenie, jaśniejsze widzenie kolorów, widzenie poświaty
• falowanie powierzchni przedmiotów
• przy zamkniętych oczach pojawiają się obrazy i śnienie na jawie
• uczucie opuszczenia ciała
• poczucie nierealności i wolniej płynącego czasu
• poczucie zmiany wymiarów swojego ciała, które wydaje się większe niż normalnie
• uczucie przytłoczenia nadmiarem odbieranych wrażeń

W przypadku odurzenia muchomorem czerwonym może wystąpić również silne pobudzenie, graniczące z atakiem szału. To i inne objawy przypominają efekty upojenia alkoholem.
Z kolei działanie psylocybiny przypomina efekty wywoływane przez LSD – oba związki oddziaływają w podobny sposób na układ serotoninowy, choć grzyby w swoim działaniu są wiele łagodniejsze.
Końcowa faza odurzenia grzybami cechuje się na ogół odrętwieniem i biernością, zmęczeniem i ogólnym wyczerpaniem psychicznym.

Formy występowania i sposoby przyjmowania

Psylocyble

Łysiczka lancetowata to mały, niepozorny grzybek, rzadko wyrastający powyżej pięciu centymetrów, w kolorze zazwyczaj brązowym, o cienkiej, delikatnej nóżce i stożkowatym, charakterystycznie zaostrzonym kapeluszu.
Spożycie już około 30 świeżych sztuk powoduje wystąpienie halucynacji. Po zjedzeniu 50 sztuk mogą wystąpić bardzo poważne zmiany świadomości.
Efekty działania, w zależności od szybkości zjadania grzybów, mogą być odczuwalne już po kilkunastu (jeśli są szybko zjedzone) lub po kilkudziesięciu minutach.

Muchomor czerwony

Wygląd muchomora czerwonego jest powszechnie znany. Grzyb ten bywa jedzony zarówno jako świeży jak i ususzony. Pity jest również wywar z grzybów.
Po pół godzinie od zjedzenia tych grzybów pojawiają się pierwsze objawy odurzenia. Choć zaburzenia świadomości mogą być wywołane nawet w wyniku spożycia jednego muchomora, zjadanych jest na ogół kilka sztuk.
Psychoaktywne efekty działania obu grzybów trwają od kilku do kilkunastu godzin. Świeże grzyby są znacznie bardziej toksyczne niż suszone i powodują też silniejsze odurzenie.

Właściwości uzależniające grzybów halucynogennych

Substancje psychoaktywne zawarte w grzybach halucynogennych nie powodują uzależnienia fizycznego, ani ich używanie nie rozwija tolerancji.
W nikłym stopniu niosą one także niebezpieczeństwo wywołania uzależnienia psychicznego.

Oznaki użycia grzybów halucynogennych

• szerokie, sztywne źrenice
• nieracjonalne wypowiedzi
• dziwaczne zachowanie i brak koordynacji ruchów
• prowadzenie rozmów z wyimaginowanymi osobami
• nadwrażliwość na światło
• obojętność lub nadmierna wrażliwość na sygnały zewnętrzne
• czasem brak kontaktu z otoczeniem

Przedawkowanie/zatrucia grzybami

Śmiertelne przedawkowania grzybów halucynogennych należą do rzadkości, ale zdarzają się. Najczęstsze objawy zatrucia:

• skurcze żołądka
• wymioty
• biegunka
• utrata przytomności i konwulsje

Nieprzytomny zapada w wielogodzinną śpiączkę, podczas której może dojść do zaburzeń oddechu i zapaści krążeniowej. Należy wezwać pogotowie, a próbkę grzybów (lub wymiocin) zabezpieczyć do analizy. Nie ma specjalnej odtrutki, leczenie jest zwykle objawowe i najczęściej ogranicza się do płukania żołądka oraz podania węgla aktywowanego.
Duża ilość muchomorów czerwonych, szczególnie świeżych (10-15 surowych sztuk) może spowodować zgon. Istnieje ryzyko przypadkowego zatrucia bardziej toksyczną odmianą – muchomorem plamistym, który wyglądem przypomina muchomora czerwonego. I tak, główną przyczyną zgonu jest pomyłka i zjedzenie innych grzybów o bardziej toksycznych właściwościach. Silnie toksyczne substancje są zagrożeniem szczególnie dla nerek i wątroby.
Osobną kwestią jest odurzanie się grzybami połączone z jednoczesnym przyjmowaniem innych narkotyków lub z piciem alkoholu. Tego typu konsumpcja może zakończyć się tragicznie.

Niebezpieczeństwa

Przyjmowanie silnych halucynogenów, w tym również grzybów, jest zawsze ryzykownym balansowaniem na krawędzi zdrowia psychicznego. Zażywanie grzybów halucynogennych jest stanowczo odradzane osobom niedojrzałym psychicznie i emocjonalnie, osobom o skłonnościach do depresji bądź paranoi.
Odurzenie grzybami, a zwłaszcza muchomorem czerwonym, oprócz zmian psychicznych wywołuje także silne zaburzenia motoryki. Jedno i drugie może skutkować wypadkami. Tak więc prowadzenie samochodu lub wykonywanie innych czynności, do których potrzebne jest trochę uwagi i koncentracji nie powinno mieć wtedy miejsca.
Brakom koordynacji ruchowej towarzyszą też trudności w mówieniu (drżąca mowa), a to może stawiać odurzonego w dość żenujących sytuacjach.