Program polskiej prezydencji w Horyzontalnej Grupie ds. Narkotyków jest bardzo bogaty. Skupia się między innymi na problematyce narkotyków syntetycznych, w tym nowych narkotyków (dopalaczy) oraz współpracy regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Wschodniej.
Horyzontalna Grupa ds. Narkotyków Rady UE (HDG) jest grupą roboczą kształtującą politykę narkotykową Unii Europejskiej. W ramach grupy podejmowane są działania zmierzające do ograniczenia podaży i popytu na narkotyki oraz inicjatywy wspierające państwa trzecie w rozwiązywaniu problemów narkotykowych. Członkami HDG są przedstawiciele wszystkich państw członkowskich UE, Komisja Europejska, Sekretariat Generalny Rady UE, Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) oraz Europol. Polska reprezentowana jest przez Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej Policji (instytucja wiodąca) oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii (instytucja wspomagająca).
W prace grupy zaangażowane jest również Ministerstwo Spraw Zagranicznych w zakresie współpracy z państwami trzecimi.
Prezydencja w Radzie UE jest szansą promowania tych rozwiązań związanych z ograniczeniem podaży narkotyków, które naszym zdaniem są istotne zarówno dla Polski, jak i całej Unii Europejskiej. Priorytety, które będą realizowane w ramach HDG wynikają zarówno z planów polskich, jak i kalendarza prac UE. Szczególnie istotne jest to, że na okres polskiej prezydencji przypada ewaluacja Strategii Antynarkotykowej UE na lata 2005—2012. Wyniki ewaluacji, obok stanowisk prezentowanych przez państwa członkowskie UE, będą czynnikiem warunkującym decyzję o podjęciu prac nad nową Strategią Antynarkotykową UE.
Jednym z podstawowych priorytetów polskiej prezydencji w HDG, który jest jednocześnie priorytetem MSWiA i znalazł się również w programie dla całej Polski, jest przygotowanie europejskiego paktu o narkotykach syntetycznych. Postulat uchwalenia takiego dokumentu z inicjatywy Polski został zapisany w „Europejskim pakcie na rzecz zwalczania międzynarodowego handlu narkotykami – likwidacja kanałów przemytu heroiny i kokainy” (dok. nr ref. 8821/10). Projekt paktu został opracowany na poziomie krajowym. W okresie kwiecień—maj 2011 roku odbędą się konsultacje eksperckie projektu z Sekretariatem Generalnym Rady UE, Komisją Europejską, Europolem oraz EMCDDA. Europejski pakt o narkotykach syntetycznych będzie obejmował cztery obszary: nielegalna produkcja narkotyków syntetycznych, przemyt narkotyków syntetycznych, nowe narkotyki syntetyczne (w tym dopalacze), szkolenia służb zwalczający przestępczość narkotykową.
Z paktem o narkotykach syntetycznych wiąże się ściśle priorytet związany z ograniczeniem produkcji i handlu narkotykami syntetycznymi. W ramach HDG odbędzie się debata tematyczna, która pozwoli wypracować konkluzje w tym zakresie. Jednym z podstawowych elementów, który warunkuje skuteczne zwalczanie produkcji narkotyków syntetycznych, jest wiedza na temat metod ich produkcji oraz umiejętność skutecznego wykrywania i bezpiecznego likwidowania nielegalnych laboratoriów. W trakcie przygotowań do prezydencji CBŚ KGP zrealizowało projekt współfinansowany przez Komisję Europejską pod nazwą „Międzynarodowe Centrum Szkolenia w zakresie Zwalczania Laboratoriów Narkotykowych (ITCCCL – International Training Center for Combating Clandestine Laboratories)”. W ramach projektu w budynku o powierzchni 700 m2 zostały zrekonstruowane nielegalne laboratoria, w których produkowano amfetaminę, metamfetaminę i MDMA. Do rekonstrukcji posłużył oryginalny sprzęt zabezpieczony w czasie akcji policyjnych w Polsce i Holandii. Zrekonstruowane laboratoria służą do prowadzenia szkoleń z likwidacji takich nielegalnych miejsc. Podczas szkoleń duży nacisk kładzie się na bezpieczeństwo policjantów. W ramach projektu przeszkolono 75 policjantów z 42 państw, promując przy okazji ujednolicone podejście do problematyki zwalczania nielegalnych laboratoriów narkotykowych.
Nowe narkotyki syntetyczne
Z problematyką narkotyków syntetycznych ściśle wiąże się kwestia nowych narkotyków syntetycznych występujących w tak zwanych dopalaczach. W czasie polskiej prezydencji planowana jest debata na ten temat, której efektem powinny być Konkluzje Rady. Ważnym elementem w dyskusji nad problematyką nowych narkotyków będzie ewaluacja Decyzji Rady 2005/387/JHA w sprawie wymiany informacji, oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych. Usprawnienie mechanizmu współpracy na forum UE w odniesieniu do nowych narkotyków syntetycznych może być uzyskane w drodze zmiany zapisów ww. Decyzji. Problematyka dopalaczy będzie również dominowała podczas konferencji, która odbędzie się 7 lipca w Warszawie z okazji Międzynarodowego Dnia Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków, oraz spotkania Krajowych Koordynatorów Narkotykowych, które będzie miało miejsce w dniach 21—22 listopada w Poznaniu.
Kolejnym priorytetem polskiej prezydencji w HDG będzie promowanie współpracy z państwami Europy Wschodniej w zakresie zwalczania przestępczości narkotykowej. W dniach 26—27 października odbędzie się w Warszawie konferencja, w której planowany jest udział wszystkich państw członkowskich UE oraz państw z regionu Europy Wschodniej, tj. Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Białorusi (poziom wykonawczy – nie polityczny) i Mołdowy. Ponadto zaproszone zostaną: Komisja Europejska, SG Rady, Europol, EMCDDA, OLAF, INCB, UNODC, Interpol. Celem konferencji będzie wymiana doświadczeń i pogłębianie współpracy policyjnej na arenie międzynarodowej w obszarze zwalczania zorganizowanej przestępczości narkotykowej. Wnioski z konferencji zostaną wykorzystane w Konkluzjach Rady zawierających tzw. mapę drogową dotyczącą rozwoju współpracy między UE i partnerami z Europy Wschodniej w zwalczaniu przestępczości narkotykowej. Ponadto w trakcie polskiej prezydencji w Radzie UE planowana jest organizacja, po raz pierwszy w historii, spotkań w ramach dialogów politycznych w obszarze narkotyków (dawniej spotkań w formule HDG-TROIKA) ze wszystkimi państwami objętymi Partnerstwem Wschodnim oraz z Federacją Rosyjską. Celem dialogu politycznego jest wymiana informacji pomiędzy UE i państwami trzecimi oraz wypracowanie planów współpracy na najbliższe lata. Spotkania dialogu politycznego organizowane będą we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP, którego przedstawiciel będzie przewodniczył obradom, oraz w porozumieniu z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych.
Współpraca z państwami Europy Wschodniej wpisuje się w szerszy priorytet, jakim jest promowanie regionalnych platform współpracy ukierunkowanych na zwalczanie przestępczości narkotykowej. Jednym z działań w ramach tego priorytetu jest organizacja seminarium eksperckiego „Współpraca regionalna jako efektywne narzędzie w zwalczaniu przestępczości narkotykowej” – i w następstwie przyjęcie Konkluzji Prezydencji. Seminarium odbędzie się w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie w dniach 15—16 listopada 2011 roku. Inicjatywa ta ma na celu zwrócenie uwagi na występowanie różnych zagrożeń ze strony przestępczości narkotykowej w różnych regionach UE oraz wymianę doświadczeń i pogłębianie współpracy regionalnej pomiędzy organami ochrony porządku publicznego. Spotkanie to będzie okazją do przedstawienia roli, jaką odgrywają platformy współpracy regionalnej, ze szczególnym naciskiem na współpracę w regionie Morza Bałtyckiego, tj. Grupa Zadaniowa ds. Przestępczości Zorganizowanej w Regionie Morza Bałtyckiego (BSTF) oraz gremia współpracy w innych regionach, np. Regionalne Centrum Wymiany Informacji i Koordynacji w Azji Centralnej (CARICC), Centrum Koordynacyjne Współpracy Antynarkotykowej w basenie Morza Śródziemnego (CECLAD MED) czy też Morskie Centrum Analiz i Operacji (MAOC-N).
W toku seminarium zostanie opracowany dokument Konkluzje Prezydencji w celu skuteczniejszego zwalczania międzynarodowej przestępczości narkotykowej oraz wzmocnienia regionalnej współpracy w tym zakresie. Konkluzje zostaną przyjęte w ramach grupy roboczej HDG.
Promowanie regionalnego podejścia do współpracy antynarkotykowej znajdzie odzwierciedlenie także w zorganizowaniu debaty tematycznej na forum Horyzontalnej Grupy ds. Narkotyków dotyczącej platform współpracy regionalnej, ze szczególnym naciskiem na region Europy Wschodniej, a także w jednym z paneli dyskusyjnych podczas ww. konferencji z Europą Wschodnią.
Podsumowując, program polskiej prezydencji w Horyzontalnej Grupie ds. Narkotyków jest bardzo bogaty. Skupia się na problematyce narkotyków syntetycznych, w tym nowych narkotyków (dopalaczy) oraz współpracy regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Wschodniej. Jego realizacja zarówno w trakcie spotkań w Brukseli, jak i działań prowadzonych w Polsce (konferencje i seminaria) zapewni nam rolę lidera w rozwiązywaniu problemów narkotykowych w Europie, a jest to istotne, ponieważ w trakcie naszej prezydencji przygotowywana będzie nowa strategia antynarkotykowa UE.